آشنایی با ساز سه تار و تاریخچه آن

پیانو
آشنایی با ساز پیانو
اکتبر 22, 2018
ساخت سه تار و اجزای آن
اکتبر 26, 2018

آشنایی با ساز سه تار و تاریخچه آن

سه تار

سه تار

4/5 - (1 امتیاز)

سه تار یکی از سازه های زهی مضرابی می باشد که از جنس چوب و فلز و زه و یانخ نایلون ساخته می شود. نام دیگر این ساز که عرفا بیشتر از آن استفاده می کنند اوتار است. این نوع ساز مانند سازه ای تنبور و دوتار در قاره آسیا و خاورمیانه بیشتر کاربرد و رواج داشته است.

 

مشخصات ساز سه تار

 

  • شکل ظاهری این تار مانند تنبور است با این تفاوت که دارای کاسه‌ای کوچکتر می‌باشد. سطح کاسه سه تار چوبی است.

 

  • سه تارهای که امروز ساخته می شوند همه دارای چهار سیم هستند که با ناخن انگشت اشاره نواخته می شود. این نوع ساز هم می توان به طور تکی و یا گروهی نواخت.

 

  • وسعت سه تار نزدیک به 3 اکتاو است. سه تار را از خانواده تنبور قلمداد می‌کنند و امروزه در مقایسه به تار نردیکتر است و معمولا نوازندگان تار با ساز سه تار نیز آشنایی دارند.

 

  • این ساز در حالت نشسته به صورت افقی روی ران پا قرار می‌گیرد به نحوی که دسته آن در طرف چپ و کاسه آن در طرف راست نوازنده باشد.

 

  • نوازنده سر انگشتان دست چپ را روی پرده‌های (دستان) دسته حرکت می‌دهد و با ناخن انگشت سبابه دست راست بر زخمه می‌زند. این تار را به علت سبکی وزن ایستاده هم می‌نوازند.

 

اگر به نواختن ساز سه تار علاقه مندید و یا ساز شما دچار مشکلی شده است که نیاز به تعمیر دارد ماهون تمام این خدمات را با بهترین کیفیت برای شما انجام خواهد کافیست با ما تماس بگیرید

 

 

قدمت و تاریخچه این ساز

 

از سازهای زهی و مضرابی موسیقی ایرانی است. این ساز در قدیم از خانواده تار و تنبور بوده است اما امروزه شباهت زیادی به تار دارد.

نکاتی درباره کاسه سه تار
پیشنهاد مطالعه»

قدیمی ترین نمونه های  این ساز به 1200 هجری قمری بر می گردد.نشانه هایی نیز از وجود سازی هم خانواده سه تار وجود دارد که متعلق به آثار سفالی کشف شده در شوش می باشد و قدمت آن حدود دو هزار سال پیش از میلاد است.

از قدیمی ترین نمونه ها ساز ناصرالدین شاه قاجار است که اتفاقی به دست احمد عبادی رسیده است.

این ساز در گذشته به ” سه سیم ” نیز معروف بوده و در حدود دو و نیم قرن پیش توسط مشتاق علی شاه کرمانی دارای 4 سیم شد ( سیم واخون یا سیم مشتاق ، سیم سفید بین زرد و بم ) و علیرغم تناقضی که با نام آن دارد ولی در صدا دهی این ساز بسیار موثر واقع شد.

این ساز به خاطر خصوصیت کم صدایی که داشت بیشتر مورد علاقه خواص و عرفا قرار گرفت و در مقابل ، ساز تار قابلیت اجرای موسیقی سنگین دستگاهی و سبک مطربی را دارا می باشد. در ظاهر یادگیری سه تار آسان است و همین امر سبب شده که بیشتر نوازندگان به آن علاقمند شوند و بعضی از آنها این ساز را بعنوان ساز دوم انتخاب می کنند.

 

قرن بیستم

 

در اوایل قرن بیستم و با پیدایش امکانات ضبط صدا ، علاقمندان موسیقی نیز از آن بهره جستند و به ضبط آثار خود پرداختند اما در این بین سه تار جز سازهایی قرار گرفت که لطمه زیادی خورد ، چرا که امیکروفون ها بسیاز ضعیف بود و صدای سه تار در صفحات گرامافون شنیده نمی شد و باعث شد که امروزه آثار تکنوازی سه تار با ارزش اساتید برجسته ای چون میرزا عبدالله فراهانی و شاگردش ، درویش خان در دسترس نباشد و در نتیجه امکان مطالعه بیشتر این ساز برای محققان میسر نشود.

آموزش ویولن + رایگان
پیشنهاد مطالعه»

اما خوشبختانه قطعات زیادی از سه تار نوازی ابوالحسن صبا که شاگرد مستقیم این دو استاد بود، در دست است. کارشناسان معتقدند که شیوه سه تار نوازی صبا برگرفته از ساز قدماست .

 

دهه 1330

 

در سال 1329 احمد عبادی تکنوازی سه تار را در رادیو آغاز کرد و به این ترتیب صدای این ساز به گوش مردم رسید. با توجه به اینکه در این دوران موسیقی و فرهنگ غربی در ایران رواج یافته بود ، عبادی را بر آن داشت تا با توجه به ذوق و قریحه فطری اش ، تغییراتی در شیوه نوازندگی این ساز اعمال کند و این ساز را با سازهای دیگر چون سنتور و تار هماهنگ کند.

 

دهه 1350

 

در دهه 1350 هنرجویان و محصلان موسیقی چندین ردیف را از استادان بازمانده ضبط کردند و آن را از خطر فراموشی نجات دادند. یکی از اساتید به نام معاصر در سه تار نوازی ، استاد جلال ذوالفنون بود که متاسفانه او نیز بر اثر بیماری فوت کرد اما کمک شایانی به حفظ اصول نوازندگی این ساز کرد.نوازندگان معاصر برای توسعه موسیقی مدرن ایرانی ، آثاری خلق کرده اند که حال و هوای جدیدی به این ساز بخشیده اند . در سه تار نوازی مدرن ، نوازندگان از مضراب سیمی استفاده می کنند که صدای شفاف تری خلق می کند و علاوه بر این گسترش امکانات این ساز را به همراه دارد.

 

‫4/5 (بررسی 1)

1 دیدگاه

  1. […] سه‌تار پیشتر هم‌خانواده با سازهایی چون دوتار و تنبور بوده‌است و امروزه به تار بسیار نزدیک‌تر است. در موسیقی دستگاهی ایران استفاده از سه‌تار بسیار رواج دارد؛ گرچه بیشتر برای تک‌نوازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز برای هر دستگاه کوک ویژه‌ای دارد ولی فاصلهٔ چهارم یا پنجم پایین رونده معمولاً بین سیم‌های اول و دوم ثابت است. […]

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *